حسابرسی تامین اجتماعی در راستای ماده 47 قانون تامین اجتماعی انجام می شود.بر اساس ماده 47 قانون تامین اجتماعی " کارفرمایان مکلفند صورت مزد و حقوق و مزایای بیمه شدگان همچنین دفاتر و مدارک لازم را در موقع مراجعه بازرس سازمان در اختیار او بگذارند.
حسابرسی تامین اجتماعی
بازرسان سازمان حقدارند کارگاه های مشمول قانون را مورد بازرسی قرار دهند ودارای همان اختیارات و مسئولیت های مذکور در مواد ۵۲ و ۵۳ قانون کار خواهند بود. نتیجه بازرسی حداکثر ظرف یک ماه از طرف سازمان به کارفرما اعلام خواهد شد.
در واقع رعایت ماده 47 قانون تامین اجتماعی بنوعی ایجاد اطمینان برای مزدبگیرانی است که بنا به هر دلیلی حق آنها از طرف کارفرما تضییع شده است.در واقع سازمان تامین اجتماعی قصد دارد با انجام عملیات بازرسی یا همان حسابرسی بر اساس دفاتر قانونی شخصیت حقوقی و به پشتوانه اسناد و مدارک قابل اتکاء بدنبال مواردی باشد که کارفرما از قانون تامین اجتماعی تخطی نموده و نسبت به محاسبه و واریز حق بیمه بیمه شدگان اقدام ننموده است.
حسابرسی تامین اجتماعی که از آن به حسابرسی قانونی نیز یاد می شود بمنظور شناسائی هزینه های مرتبط با فعالیت انجام می شود. بعبارت دیگر هیچگونه ارتباطی با درآمدهای کارگاه یا شرکت نداشته و هزینه هایی که برای کارگران انجام شده است مورد توجه قرار گرفته و در واقع مبنای محاسبات حق بیمه و همچنین عملیات اجرای در خصوص وصول حق بیمه آن می باشد یا بعبارت دیگر تلاش جهت وصول و دریافت آن صورت می پذیرد. این حسابرسی طبق قانونی که قبلا در جریان بود تا 10 سال قبل را هم می توانست در بر گیرد ، یعنی مدارک 10 ساله کارگاه مورد بررسی قرار می گرفت و پس از انجام آن اطلاعات در قالب فرم های مشخص به شعبه بیمه تامین اجتماعی مربوطه ارسال می گردد تا بدهی کارفرما در زمینه بیمه مشخص شده و سپس بر اساس مقررات 1 ماه به کارفرما فرصت داده می شود تا مبالغ مربوطه را پرداخت کند در غیر اینصورت جریمه ای به میزان 2 درصد بابت هر ماه تاخیر به وی تعلق می گیرد با توجه به اینکه چه این بدهی قطعی شده باشد یا قطعی نشده باشد.
لازم است تا بدانیم که موضوع این حسابرسی شامل چه مواردی است. هر آنچه به کارگران بابت حقوق و دستمزد و مزایای قانونی پرداخت می گردد ، و همچنین هر آنچه به پیمانکاران پرداخت می گردد و مفاصا حساب آن از تامین اجتماعی گرفته نشده است ، و هر آنچه به افراد حقیقی و حقوقی دیگر بابت حق الزحمه پرداخت می گردد جزء مواردی است که حسابرسی از آن صورت می پذیرد و باید حق بیمه آنها محاسبه و پرداخت گردد .
موضوع حسابرسی تامین اجتماعی ، موضوعی حساس می باشد.معمولا خیلی از شرکتها با استفاده از تجارب برخی از موسسات حسابداری و حسابرسی که دارای تخصص و تجربه کافی در این حوزه هستند عملیات پیش حسابرسی تامین اجتماعی را انجام داده و در صورت وجود اشکلات فنی و سایر موارد مرتبط با آن ، قبل از اینکه رسما در پروسه حسابرسی تامین اجتماعی قرار گیرند ، متوجه مشکلات شده و اصلاحات و تدابیر ویژه لازم را لحاظ می نمایند.