آشنایی با بازاریابی خدمات و قدمت و تاریخچه آن، در قرون اخیر و با افزایش گوناگونی کارها و تخصصی‌تر شدن آن‌ها، انجام خدمات و به دنبال آن بازاریابی خدمات به موضوعی جدی تبدیل شده است. این در حالی است که در گذشته اصلی‌ترین موضوع برای انجام معاملات بین انسان‌ها خرید و فروش محصولات بود. در حال حاضر استفاده از خدمات کسب‌وکارها به قدری با زندگی ما ترکیب شده است که نبودن شرکت‌ها و متخصص‌های خدماتی دیگر قابل تصور نیست. با ما همراه باشید تا در ادامه این مطلب مروری بر تاریخچه بازاریابی خدمات خواهیم پرداخت.
تاریخچه بازاریابی خدمات
می‌توان تاریخچه‌ی بازاریابی خدمات را تا قرن ۱۸ میلادی دنبال کرد. در سال ۱۷۷۶ میلادی آدام اسمیث، فیلسوف و اقتصاددان بریتانیایی، برای اولین بار در کتاب ثروت ملل (The Wealth of Nations) به این موضوع پرداخت. او عقیده داشت که هر گونه کاری را می‌توان به دو دسته‌ی «مولد» و «غیر مولد» تقسیم‌بندی کرد. منظور او از کار مولد کاری بود که در نهایت منجر به تولید محصولی می‌شد که می‌توانستید آن را ذخیره یا معامله کنید و از طریق آن ثروت بدست بیاورید. اما کار غیرمولد هر چند گاهی ضروری، مفید و باعث افتخار و اعتبار می‌شد اما در لحظه اثر آن از بین می‌رفت و نمی‌شد از طریق آن کسب ثروت کرد.
ابتدای قرن بیستم اقتصاددان انگلیسی، آلفرد مارشال سعی در تکمیل پروژهش‌های نیاکان خود داشت و با ایده گرفتن از آدام اسمیث، عنوان «محصولات غیر مادی» را برای خدمات و تعریف بازاریابی خدمات ارائه کرد.
رویه‌ی رشد بازاریابی خدمات و گسترش بازار آن در اواخر قرن بیستم به اندازه‌ای رسید که توانست هویت مستقلی کسب کند و به عنوان یک رشته‌ی تخصصی از بازاریابی و متفاوت از بازاریابی کالای فیزیکی مورد مطالعه و پژوهش علاقه‌مندان قرار بگیرد.
بازاریابی خدمات چیست
به شکل ساده می‌توان تعریف خدمات را اینگونه در نظر گرفت:
هر گاه معامله‌ای بر پایه‌ی انتقال تجربه‌ها، انجام فرآیندی خاص یا عمل به وظیفه‌ای خاص از طرف کسب و کار یا فردی به کسب و کار یا فرد دیگری صورت بگیرد بدون اینکه کالای فیزیکی‌ای رد و بدل شود، ما شاهد فروش و ارائه خدمات هستیم.
انجمن بازاریابی آمریکا یا به اختصار AMA در تعریف خدمات دایره‌ی بزرگ‌تری را در نظر می‌گیرد و می‌گوید:
به تمام فعالیت‌ها، مزایا و جلب رضایتی که به صورت غیر فیزیکی عرضه می‌شوند و یا به شکل جانبی بر روند فروش کالای فیزیکی اثر می‌گذارند خدمات اطلاق می‌شود.
ما روزانه از خدمات زیادی استفاده می‌کنیم و روز به روز به تعداد آن‌ها افزوده می‌شود. یک روز عادی خود را مجدد مرور کنید و مواردی مانند رزرو هتل، استفاده از حمل و نقل عمومی، مراجعه به درمانگران، تماشای رسانه‌ها، رفتن به استادیوم‌های ورزشی، تعمیر وسایل منزل و استفاده از آموزشگاه‌ها را به یاد داشته باشید. در تمام مثال‌های بالا شما مالک هیچ جسم فیزیکی‌ای نمی‌شوید، اما تجربه‌ای به شما منتقل می‌شود، وظیفه‌ای انجام می‌شود یا خدمتی به شما ارائه می‌شود که در قبال آن باید هزینه کنید.
نتیجه گیری
با توجه له تعاریف بالا می توان گفت بازاریابی خدمات یک مقوله گسترده از استراتژی های بازاریابی است که بر فروش و هر چیزی که یک محصول فیزیکی نیست متمرکز است.
